Είναι 2017.
Και ο ρατσισμός υπάρχει ακόμα.
Ξαναδιάβασέ
το αυτό μιά φορά. Όταν το 2009 ορκίστηκε ο πρώτος αφρο-αμερικανικής καταγωγής
Πρόεδρος των ΗΠΑ, οι λευκοί άνθρωποι ανά την υφήλιο ένιωσαν ανακούφιση και
αγαλλίαση, σκεπτόμενοι "Ωραία. Λύσαμε το ρατσισμό". Έπειτα ήρθε η
αριστερή κυβέρνηση στην Ελλάδα και όλοι νιώσαμε τον αέρα της ισότητας, των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ίσων ευκαιριών να μας χτυπάει φιλικά στην πλάτη.
Κι όμως, οι αναχρονιστικές απόψεις, το μίσος και η καχυποψία έχουν φύγει από
πάνω μας ακριβώς τόσο όσο σκίστηκαν τα μνημόνια.
Αφορμή γι'
αυτό το άρθρο στάθηκαν δύο βίντεο (στο γιουτούμπ), από δύο διαφορετικούς
ανθρώπους και οι δύο εξίσου γεμάτοι συναισθήματα για το μήνυμα που θέλουν να
διαδώσουν. Μπορείτε να τα βρείτε εδώ και εδώ.
Η εποχή της
τεχνολογίας που ζούμε, έχει αμέτρητα προτερήματα, αλλά παράλληλα και επιπλοκές,
τις οποίες μόνο στην πορεία καταλαβαίνουμε, σιγά-σιγά έπειτα από αμέτρητα
trial-and-error και αμέτρητα άσκοπα σχόλια σε αναρτήσεις. Μία από τις
μεγαλύτερες των επιπλοκών, η οποία συχνά περνά απαρατήρητη συμβαίνει λόγω της
δομής της ψυχαγωγίας μέσω του ίντερνετ. Όπως και 'γω, πολλοί νέοι άνθρωποι έχουν
ξεκόψει πλέον την τηλεόραση από το ψυχαγωγικό ρεπερτόριό τους και βάση των
διαδικτυακών μέσων ψυχαγωγίας (youtube, facebook, twitter, tumblr, reddit
etc.) επιλέγουν πλέον το περιεχόμενο της ψυχαγωγίας τους. Αυτό
δεν είναι απαραίτητα κακό, καθώς πλέον μπορούμε να δούμε πολύ από αυτό που
πραγματικά θέλουμε να δούμε σε αντίθεση με το βιδωμένο στη θέση του τηλεοπτικό
πρόγραμμα. Κατά συνέπεια, καταλήγουμε να ακολουθούμε κανάλια και πρόσωπα, να
κάνουμε like σε σελίδες που ταυτίζονται είτε με πράγματα για τα οποία θέλουμε
να ενημερωνόμαστε είτε, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό, με ανθρώπους. Τόσο, που οι
άνθρωποι πίσω από αυτές τις σελίδες να χρησιμοποιούν τα μέσα αυτά σαν πηγή
εισοδήματος.
Ένα από τα
υποβόσκοντα, λοιπόν, μειονεκτήματα αυτής της ψυχαγωγίας είναι πως έχουμε χάσει
την λεπτή γραμμή που διαχωρίζει την προσωπικότητα που μας μιλά με αυτά που
όντως θέλει να μας πει.
Εδώ είναι
που μπαίνουν στο παιχνίδι τα προαναφερθέντα βίντεο. Εάν τα έχετε ήδη
παρακολουθήσει θα σας παρότρυνα να το ξανακάνετε, αυτή τη φορά όμως με μια πιο
ερευνητική σκοπιά (τέτοια φάση).
Κοιτώντας το
πρώτο εκ των δύο, μπορούμε να διακρίνουμε ξεκάθαρες "μοντέρνες"
απόψεις που για πολλούς από εμάς φαντάζουν αυτονόητες και πράγματα για τα οποία
δεν χρειάζεται να μιλήσουμε και όλοι καταλαβαίνουμε (εν έτη 2017, και πάλι).
Για πολλούς όμως, είναι πράγματα τα οποία, όσο και να κουνούν καταφατικά το
κεφάλι σε παρέες και φοιτητο-συζητήσεις, ακόμα κάθονται στραβά στο λαιμό. Σε
αυτό το άρθρο όμως, θα πάμε ένα βήμα παραπέρα, και δε θα μείνουμε στις απόψεις.
Το
σημαντικότερο να διακρίνει κανείς σε αυτά τα βίντεο είναι οι ιδέες που
κρύβονται από πίσω και κατ' επέκταση, τα συναισθήματα.Στο πρώτο λοιπόν βίντεο
το οποίο έχει την ταμπέλα "αντιρατσιστικό" παντού, ακόμη και στον
τίτλο, με λίγο παρατήρηση μπορεί κάποιος να διακρίνει, εύκολα σχετικά,
συναισθήματα συμπόνοιας, κατανόησης, αγάπης και χαράς. Αυτά που σε εμένα αρέσει
να αποκαλώ "φωτεινά συναισθήματα". Είναι τα συναισθήματα και
οι απόψεις που προέρχονται από την φωτεινή πλευρά των ανθρώπων (το άσπρο
κομμάτι στο γινγκ-γιανγκ *wink**wink*) Ουσιαστικά λέει: "Βλέπεις κάποιον
στο δρόμο? Χαμογέλασέ του." Χωρίς να έχει σημασία πότε, που και κατά κύριο
λόγο, ποιός είναι αυτός.
Το δεύτερο
λοιπόν βίντεο (το video-response που λένε και τα νέα παιδιά) με μιά τέτοια
μακροσκοπική αποδόμηση, μπορεί εύκολα κανείς να διακρίνει πως βασίζεται σε άλλα
συναισθήματα. Αυτή τη φορά, πιο σκοτεινά. Είναι κατά βάση επιθετικά, απόψεις
που πηγάζουν από θυμό, αγανάκτηση αλλά κυριότερα από το φόβο. Είναι
ο ίδιος φόβος που χρησιμοποιεί η νέα, όχι-πλειοψηφικά εκλεγμένη καρικατούρα
ανθρώπου που βρήκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες για πρόεδρο. Αυτός ο φόβος για το
άγνωστο που φέρνει καχυποψία, αποξένωση, μισαλλοδοξία και ατομικισμό. Ατομικισμός
που σε επίπεδο έθνους αποκαλείται εθνικισμός και όπως μας έδειξε ο 2ος
Παγκόσμιος Πόλεμος, δεν πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει. Ενώ σε άλλα επίπεδα,
προκαλεί την ομοφοβία, την ξενοφοβία, το σεξισμό και οποιαδήποτε άλλη μορφή
ρατσισμού έχει ανακαλυφθεί στο tumblr και δεν έχω
πάρει ακόμα χαμπάρι*. Είναι ο ίδιος φόβος που πρωταγωνιστεί
πλέον στα κανάλια για τους μουσουλμάνους**. Αυτά μου αρέσει να τα αποκαλώ
"σκοτεινά συναισθήματα" και είναι χρήσιμα, αλλά όχι σ' αυτή τη
συζήτηση και όχι με αυτόν τον τρόπο. Και όχι σε πολλές απ' τις απόψεις που
προκαλούν. Αν και δίνω props σε αυτό το βίντεο που κάπου μέσα σ' όλο το
συνονθύλευμα μίσους και μεγάλων λέξεων υπήρξαν αναφορές στα οικονομικά
προβλήματα της χώρας, παρόλο που αυτά είναι συστημικά. Προβλήματα που ο καθένας
από εμάς μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση (ναι, δώσε σε
αυτούς που έχουν ανάγκη) αλλά όχι στην εξάλειψη. Η εξάλειψη είναι, όπως και το
πρόβλημα, θέμα συστημικό.
Εδώ λοιπόν,
έρχεται η κουλτούρα της μοντέρνας ψυχαγωγίας και κλωτσάει την πόρτα μπαίνοντας
απρόσκλητη στο πάρτυ. Αυτό, καθώς το δεύτερο κομβικό σημείο με αυτά τα βίντεο
είναι να παρατηρήσετε και λίγο τα σχόλια. Ο κόσμος που παρακολουθεί, πλέον δε
βλέπει το τί αλλά το ποιός. Εφόσον τα
παρακολουθήσετε και βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα, ρίξτε και μιά ματιά στα
σχόλια. Έπειτα από την μικρή μου έρευνα, βρήκα πολλά σχόλια μίσους και κάποια
συμπόνοιας και συμπαράστασης, αλλά το χειρότερο δεν είναι πως τα πρώτα
ξεπερνούσαν τα δεύτερα. Το χειρότερο είναι πως όλα απευθύνονταν στον δημιουργό.
Το παρελθόν, τους σκοπούς, τα "κρυμμένα συμφέροντα" που μπορεί να
έχει, δηλαδή στο άτομο αυτό καθεαυτό. Όχι όμως στο μήνυμα που θέλει να
μεταφέρει. Όχι στην ιδέα. Καθώς τα περισσότερα, δεν ασχολούνται με αυτά που
λέγονται από πάνω, αλλά με τη σελίδα (το πρόσωπο) που τους τα μεταφέρει και
εύκολα διακρίνει κανείς το υποσυνείδητο κακό κουσούρι που μας έχει δημιουργήσει
facebook. Ασχολούμαστε πάρα πολύ με τους άλλους ανθρώπους και όχι με αυτά που
έχουν να πουν.
Κλείνοντας
το μικρό μου παραλήρημα, θα σας αφήσω με ένα τσιτάτο που αποδίδεται στον Καμύ,
αλλά είτε το έχει πει αυτός είτε όχι, δεν έχει σημασία : "Οι αληθινοί
καλλιτέχνες δεν περιφρονούν. Υποχρεώνονται να κατανοήσουν προτού κρίνουν".
Γι' αυτό λοιπόν, την επόμενη φορά που θα δεις κάτι ανεβασμένο, γραμμένο ή
αποτυπωμένο σε κάμερα, κάποιο σχόλιο, κάποια ανάρτηση, ρώτα "Γιατί;"
και συνέχισε να ρωτάς μέχρι να καταλάβεις. Και μετά ξεχώρισε, διέκρινε και
επέλεξε. Κοίτα την ιδέα πίσω από την άποψη, το συναίσθημα και τη λογική που
οδηγεί στο επιχείρημα και άσε το στόμα που τη φτύνει. Κάνε τη ζωή σου να έχει
νόημα, ενημερώσου και συνέχισε να αμφισβητείς. Αυτό ακούγεται βγαλμένο απ' το
pillow fights (φωτιά) αλλά έχει μιά βάση. Η ζωή είναι εύκολη. Όχι για όλους,
αλλά για μας που είναι, έγινε έτσι για να βοηθήσουμε αυτών που δεν είναι. Να
είστε καλά και να χαμογελάτε ρε.
*Fun
Fact : Για σένα που το διαβάζεις αυτό και λες "μα,
Αχιλλέα, εγώ δεν είμαι ρατσιστής! Έχω φίλους γκέι και μαύρους και αλβανούς και
έχω αποτάξει το ρατσισμό από πάνω μου". Ήρθε η ώρα φίλε μου λοιπόν, να
κάνουμε κάτι για αυτό. Για εμάς που το καταλαβαίνουμε ήρθε η ώρα να πεθάνει ο
μη-ρατσισμός. Ήρθε η ώρα για άντι-ρατσιμό. Αλλά καλύτερα θα τα ακούσεις απ' αυτόν.
**Fun
Fact No.2 : Oι εξτρεμιστές που ασπάζονται το Ισλαμ αποτελούν λιγότερο
από το 2% του μουσουλμανικού πληθυσμού στον πλανήτη, και τουλάχιστον στις ΗΠΑ
ένα 90% των τρομοκρατικών επιθέσεων έχει γίνει από μη-μουσουλμάνους
εξτρεμιστές. Περισσότερα εδώ.